BİR ŞEHİR BİR İNSAN'IN KONUĞU KAMAR KONUŞTU
.
ROPÖRTAJ / BEKİR ERDOĞAN
BİR ŞEHİR BİR İNSAN 1
Bekir Erdoğan'ın "BİR ŞEHİR BİR İNSAN" isimli ropörtaj serisinin ilk konuğu önceki dönem Van Defterdarı, Araştırmacı Yazar Murtaza Kamar oldu.
İzninizle başlayalım üstadım, sizi uzun yıllardır Van’da tanıyoruz,
Okuyucularımıza kendinizi nasıl tanıtırsınız?
1962 Mardin Doğumluyum. Evli üç kız babasıyım. Kendimi bildim bileli hep okuyorum. Udi yönüm ile beraber yazarım. Kendimi milletime adadım. Maddi ve manevi makam beklentim yok. En büyük mutluluğum işini gördüğüm kişilerin dua etmesidir.
Sekiz yaşından beri çalışıyorum. Sekiz yıl terzi ustasının yanında çalıştım.
13 Yaşında pantolon ustasıydım. 16 yaşında iken terziliği bırakarak elektrik işine geçtim. Yıllar sonra Mardin Defterdarlığında memur olarak göreve başladım.
Arapça okuma yazma biliyorum. En büyük mutluluğum Kur’an-ı Kerim’i okuyup dinleyince mesajını anlıyorum.
Aslen Mardinlisiniz ama uzun yıllar Van’da görev yaptınız.
Van sizin için ne ifade ediyor?
Van çok güzel bir şehir. Sekiz yıldır Van’dayım. Ulaşım sorunu olmazsa Van’a yerleşmeyi düşünüyoruz ancak gittikçe şehirlerarası ulaşım sorunu artıyor. Akrabalarımın çoğu İzmir’de. Çoğunlukla İzmir’e gitmek için bilet bulamıyoruz. Ulaşım sorunun çözülmesi lazım.
Kamu hizmetinde uzun yıllar yer aldıktan sonra, yazarlık ve akademik çalışmalarınız da dikkatimizi çekiyor. sizi daha çok bürokrat mı, yazar mı, yoksa bir düşünce insanı olarak mı tanımlamalıyız?
Araştırmacı yazar olarak anılmak istiyorum. Makamlar veriliyor ama yazarlık kendi kazanınımdır. Yazarlığa başladığım zaman aynı zamanda yazar olan bir meslektaşımız şunu dedi: Emekli defterdar olur, emekli yazar olmaz. Eski defterdar olur eski yazar olmaz. Bu çok değerli bir tespittir.
Van’da uzun yıllar defterdarlık yaptınız. Bu süreçte yaşadığınız en büyük zorluklar nelerdi?
Daha önce belirttiğim gibi ulaşım sorunu var. Van uzak bir şehir. Her şey dışarıdan geldiği için diğer şehirlere oranla nispeten pahalı. Van’da bürokratların takılacağı mekan yok. Onun için 8-17 iş, 17-8 ev.
Maliye teşkilatında bir uzman müfettiş olarak şu anki göreviniz nedir, nasıl bir sorumluluk taşıyor?
Malumunuz Eylül ayından itibaren Defterdarlıklar Gelir İdaresine bağlandı. Dolayısıyla gelir ağırlıklı oldu. 1 Eylül 2024 itibariyle kararname gereği defterdarlık görevim sona erdi. 375 sayılı KHK gereği ise kariyer uzmanlığına yani Hazine ve Maliye Uzmanı olarak bakanlık nezdinde göreve başladım. Kariyer uzmanlığı görevleri kısaca;
- Görev alanına giren konularda yürütülen çalışmaların gerektirdiği hizmetleri yapmakla,
- Hizmetin geliştirilmesiyle ilgili çalışmalarda bulunmak ve bu amaçla mevzuat ve uygulamaya ilişkin görüş ve önerilerini bildirmekle,
- Bu görevlerin yanı sıra görev verilirse teftiş, denetim, inceleme ve soruşturma yaparız.
Belediyede ve YİKOB’ta da önemli görevlerde bulundunuz. Kamu yönetimi açısından Van’da gözlemlediğiniz temel sorunlar nelerdi?
Defterdarlığın yanı sıra İpekyolu belediyesinde bir yıl, YİKOB’ta iki yıl çalıştım. Kamu görevlileri üstün performans sergiliyor. Memurların çoğu ilk atama ile Van’a geliyor. Van’da görev süresi dolunca kendi şehirlerine tayin istiyorlar. Yerlerine yeni memur atanıyor. Bu ikilem süregeliyor. Yüksek lisans tezimde belirttiğim gibi alt düzey memurların yerli yani Vanlı olmasında büyük fayda var.
Türkiye’de mali disiplin ve kamu yönetimi konularında en çok eksik gördüğünüz alan nedir?
Türkiye'de mali disiplin…. Bu soruyu memur olmam hasebiyle cevaplandıramıyorum.
Van’ı geçmişten bugüne kıyasladığınızda en büyük değişim ne oldu?
Van 2017 yılına göre çok gelişti. Lakin merkezin dağılması lazım. Her şey Beşyol civarında olduğu için trafik sorunu oluyor. Edremit tam bir değişim geçirdi. Batıyı aratmıyor. Biraz daha gayret edilirse çok daha iyi olur. Sahil yolu gelişmiş büyükşehirleri aratmıyor.
Van’da ekonomi ve mali yönetim açısından gördüğünüz en büyük sorun nedir?
Van’da ekonomi … Van üretim faktörlerine uzak ve kalifiye eleman sıkıntısı çekiyor. Dolayısıyla fabrika yok denecek kadar az. Van, gölden yeterince faydalanmadığını düşünüyorum. Tatvan'dan Van’a yolcu ve araç taşımacılığı geliştirilmelidir. Şehir içi ulaşım gölden faydalanmalıdır. Örneğin Edremit, İskele, kampüs seferleri işletmeye açılabilir. İlçeler arasında gölden ulaşım sağlanabilir.
Kamu yönetimi ve yerel yönetimler açısından Van’ın en acil ihtiyacı nedir?
Kamu yönetimi…Bu soruyu memur olmam hasebiyle cevaplandıramıyorum.
Bugün Van’da bir karar alma yetkiniz olsaydı, ilk başta neleri değiştirirdiniz?
Bu soruyu memur olmam hasebiyle cevaplandıramıyorum.
Kitap yazmaya nasıl başladınız? Bürokratik bir geçmişten gelen biri olarak sizi yazmaya iten neydi?
Otuz yıldan beri günlük tutuyorum. Ayrıca okuduğum kitapların özetini çıkarıyorum. Böylece zengin bir arşivim oldu. 2018 yılında dostların zorlamasıyla yazarlığa başladım. Kitap yazarken bir yazımda belirttiğim gibi maddi kaygılar gözetmedim. Maddi kaygı gözetseydim yazılarım manevi yönün kaybolacağına inanıyorum. Bugüne kadar hayırseverler vasıtasıyla öğrencilere sayısını hatırlayamadığım söyleşi ve ardından kitap imzaladım. Yaklaşık 15.000 kitap hediye ettim. Öğrencilere veya diğer şahıslara imzalı kitap hediye ettiğimde onu sahiplenip okuyorlar.
Şu ana kadar kaç kitap yazdınız, en önemlisi olduğunu düşündüğünüz kitabınız hangisi?
Şu ana kadar 10. kitabım yayımlandı. İlk iki kitabım Yaşama Yön Veren Tavsiyeler I ve II basıldı. Bu kitaplar diyanetin bastırdığı yedi cilt olan Hadislerle İslam eserinin özetlemesidir. Bu eseri tavsiye ediyorum. Yedi cilt okumaktan aciz olanların benim kitaplarımı okumasını tavsiye ediyorum. Okuyanların izlenimleri genellikle şudur: Hadislerle ve peygamberimiz ile algımız değişti.
Yazdıklarınız daha çok hangi konulara odaklanıyor? Ekonomi, tarih, yönetim, edebiyat?
Dördüncü kitabım otobiyografi olan Kum Saati’dir. Okuyuculara birçok tecrübe aktarılıyor. Diğer yedi kitabım ise denemeler türündedir. Toplumda gördüğüm ve yaşadığım aksaklıkları konu itibariyle iki üç sayfaya sığdırıyorum. Yeni nesil uzun yazıları okumuyor. Onun için mümkün mertebe konuları amacından sapmadan kısa tutuyorum. Kitaplardaki her konu bir ders niteliğindedir.
Çevrenizde ‘’Nevi şahsına münhasır’’ bir insan olarak tanınıyorsunuz.
Bunu nasıl yorumluyorsunuz?
Estağfurullah. 63 yıllık yaşamım boyunca her zaman hizmete ve hizmetkarlığa talip oldum. Hz. Ali’nin (r.a.) şu sözünü şiar ediyorum: “İnsanlığa ve topluma faydalı olmayanı ölülerden say gitsin.” Bizim işgal ettiğimiz makamlar hizmet makamıdır. 2012 yılında Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile defterdarlık mülakatına katıldım. Mülakat sonunda hangi ili veya bölgeyi istiyorsun sorusuna “Doğu’nun herhangi bir ücra köşesini istiyorum, dedim. Nedenini sorunca şöyle cevap verdim: Doğuda görev yapacaklar doğunun gelenekleri hassasiyetlerini bilmeleri gerekir. Doğu ve Batı birbirinden farklıdır. Batıdaki hakkını bilir ve talep eder. Biz doğulular hakkımızı bilmiyoruz ve istemekten çekiniyoruz. Bizden biri Doğuda görev yaparsa daha verimli olur diye düşünüyorum
Van’da uzun yıllar görev yaptınız. Bu şehir sizde nasıl bir iz bıraktı?
Van’ın insanları munistir. Sekiz yıllık görev boyunca hiçbir bireyden zarar görmedim. Bu doğallığın korunması lazım.
Van’ın en çok hangi yönünü seviyorsunuz?
Van’ın sevdiğim yönü iklimidir. Van’daki güneş enerjisinden yeterince istifade edilmiyor. 1997 de Sivas’ın bir ilçesinde görev yapıyordum. Sivas Temmuz-Ağustosta baharı yaşıyor. Ondan sonra güneş kayboluyor. Buna rağmen istisnasız her evde güneş enerji sistemleri vardı.
Van’ın ekonomik gelişimiyle ilgili neler düşünüyorsunuz? Daha fazla gelişmesi için neler yapılmalı?
Başta belirttiğim gibi Van üretim faktörlerinden çok uzak.
Van turizmi sizce yeterince değerlendiriliyor mu? Turizm potansiyelini artırmak için neler yapılabilir?
Van bir turizm kenti olması yönünde çalışmalara ağırlık verilmelidir ve gölden faydalanmanın yolları aranmalıdır.
Van’ın tarihi ve kültürel mirası hakkında en çok ilginizi çeken şey nedir?
Van’ın tarihi ve kültürel mirası ihmal edilmiş. Vali Dr. Ozan Balcı tarihi ve kültürel hazinesini bir bir ortaya çıkardı. Ondan Allah razı olsun. YİKOB’ta görev yaptığım için bu konuları takip ve ihalelerini yapıyorduk. Onlarca Van’ın kültürel ve tarihi eserleri bakım ve onarımı için ihale yaptık. Vali Bey üşenmeden her hafta bir bir eserleri ve gelişmeleri takip ediyor.
Van kahvaltısı ülke çapında meşhur. Bu konuda neler söylemek istersiniz?
Kahvaltı kültürünün yeniden gözden geçirilmesi lazım. Yabancılar Van’a gelince hayallerindeki Van kahvaltısı ile gördükleri Van kahvaltısı arasında çelişkiye düşüyorlar. Ne yapılabilir bilmiyorum ama kahvaltı kültürün geliştirilmesi muhakkaktır.
Van mutfağında en sevdiğiniz yemek hangisi? Yemek kültürü olarak Mardin ve Van’ı karşılaştırırsanız ne söylersiniz?
Mardin zengin bir mutfağa sahip. Van da en beğendiğim Keledoş yemeğidir. Diğer yandan diğer yörelerde göremediğim Cağ Kebabı ve Büryan yemeği var. Bu konuda çok mahir.
Hiç mutfağa girer misiniz, yemek yapma konusunda kendinize güveniyor musunuz?
El becerim yok. Onun için mutfağa yardımcı eleman olarak giriyorum.
Çevrenizde sürekli kitap okuyan biri olarak tanınıyorsunuz. Bir günde kaç sayfa okuyorsunuz?
Bu süreçte en az 12 saat okuyorum ve yazıyorum. Bazen bir sayfa üzerinde tefekkür edip günümü o sayfaya ayırıyorum. Kaç sayfa okuduğumuzdan ziyade okuduğumuz sayfaların bize ne katkısı olduğu önemlidir. Geçen yıl Açık Öğretim Fakültesi sosyoloji bölümüne kaydoldum. Herkesin bu bölümü yan dal olarak okumasını tavsiye ediyorum. Şu anda 2. sınıftayım. Bir pişmanlığım var; neden daha önce okumadım?
En çok etkilendiğiniz yazar veya kitap hangisi?
Yazılarınızda sert eleştirileriniz var mı, yoksa daha çok çözüm odaklı mı yazıyorsunuz?
Yazılarımı çözüm odaklı yazıyorum.
Bürokrasi mi daha zor, yazarlık mı?
Bürokrasi ve yazarlık ayrı kategorilerdir. Bürokraside sevdiğim taraf milletin sorunlarına çözüm üretmek ve hayır dua almak. Yazılarımda ahlaki sorunlara vurgu yapıyorum. Bunu da hayır dua almak için yapıyorum.
Çocuklarınız sizin kadar kitap okuyor mu?
Çocuklarım şimdiki gençlik gibi yoğun kitap okumuyorlar. Çocuklarım evde iken her akşam okuma saati yapıyorduk.
Aile içinde en çok hangi konuda eleştiri alıyorsunuz? Bürokratik disiplin evde de devam ediyor mu?
Bürokratik disiplinden benim anladığım ve uyguladığım sevgidir. Bu nedenle daireye giderken büyük aile içine giriyorum eve gelirken de küçük aile içine giriyorum. Konfüçyüs'ün sevdiğim bir sözü var: “Eğer halk kanunlarla yönetilir ve cezalarla yola getirilmek istenirse, onlar kendilerini cezalardan kurtarmaya çalışacaklar, fakat hiç utanç duymayacaklardır. Eğer onlar erdemle yönetilir ve terbiye icaplarıyla yola getirilmek istenirse, utanç duyacaklar ve böylece iyi olmaya çalışacaklardır.” Yaşamım boyunca bu ilkeyi uyguladım. Bu ilkeyi uygulamaktan da son derece memnunum.
Kitap yazma sürecinde ailenizin desteği nasıl oldu? Evde ‘’Yeter artık kitap yazmayı bırak!’’ diyen oldu mu?
Yeter artık kitap yazmayı bırak sözünü çok duyuyorum ama orta yolu buluyorum.
Önümüzdeki dönemde yeni bir kitabınız var mı, hangi konu üzerine çalışıyorsunuz?
Yayıma hazır bir kitabım var. Ayrıca iki taslak kitabım var. İnşallah 2025 üç yeni kitabı yayımlamayı düşünüyorum.
Bundan sonra Van’da mı kalmayı düşünüyorsunuz, yoksa farklı bir şehre geçme planınız var mı?
Van çok güzel bir yer. Yurt içi ulaşım sorunu olmazsa yerleşmeyi düşünüyorum. Ancak gittikçe ulaşım sorunu artıyor. 2017 yılında Van'a geldiğimde İzmir’e bir iki gün içinde uçak bileti bulabiliyorduk. Bugüne gelindiğinde İzmir’e bir aydan kısa sürede bilet bulamıyoruz. Ailemin büyük bir kısmı İzmir’de. Dolayısıyla bulunmamız gereken durumlarda bilet bulamadığımız için bulunamıyoruz.
Son olarak, Van halkına, gençlere ve kamu yönetiminde çalışanlara bir mesajınız var mı?
Van'da kalifiye usta bulmakta zorlanıyoruz. Gençler mesleklere yönelmeli. Turizm’e ağırlık verilmeli. Van’ın deneyimli bürokratlara ihtiyacı var.
&
Van önceki dönem Defterdarı, Araşıtrmacı Yazar Sayın “Murtaza Kamar yıllarını maliye ve kamu yönetimine adamış, aynı zamanda üretken entellektüel kişiliğiyle Van’da iz bırakan isimlerdendir. Bürokrasiyle geçen yılların ardından kalemiyle de önemli bir birikimi paylaşmaya devam ediyor.
Hem kamu hizmetindeki disiplinli yaklaşımı hem de mütevazı kişiliğiyle çevresinde ‘nevi şahsına münhasır’ biri olarak tanınması boşuna değil.
Zamanını ayırıp sorularıma samimi yanıtlar verdiği için kendisine teşekkür ediyor, yeni kitaplarını ve düşüncelerini merakla beklediğimizi belirtiyoruz.”
HABER / BEKİR ERDOĞAN
